Op woensdag 5 april 2017 heeft prof. mr. dr. Pauline Schuyt een lezing verzorgd voor SOS. Deze lezing stond geheel in het teken van de levenslange gevangenisstraf en de recente ontwikkelingen die zich rondom deze straf hebben voorgedaan.
De levenslange gevangenisstraf is de zwaarste straf die het Nederlandse sanctiestelsel kent en werd door minister Modderman ingevoerd als alternatief voor de doodstraf. De Nederlandse levenslange gevangenisstraf kent geen mogelijkheid voor voorwaardelijke invrijheidstelling en dus eindigt de straf met het levenseinde van de gestrafte. Alleen indien gratie wordt verleend door de koning eindigt de straf eerder. In Nederland zitten op dit moment 43 mensen vast op deze strafrechtelijke titel.
Aan de orde kwamen verder de verschillende actoren die een rol hebben gespeeld bij de recente ontwikkelingen. Vanuit de politiek klonk lange tijd het geluid ‘levenslang is in Nederland levenslang’. Door een aantal uitspraken van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) wordt de laatste tijd de vraag gesteld of de huidige wijze van tenuitvoerlegging van de levenslange gevangenisstraf in Nederland nog wel houdbaar is. Het EHRM is van oordeel dat indien er bij de tenuitvoerlegging van de levenslange gevangenisstraf de jure en de facto geen perspectief op invrijheidstelling wordt geboden, er sprake is van een inhumane behandeling op grond van artikel 3 EVRM. Volgens het Hof moet ook de levenslanggestrafte uitzicht hebben op vroegtijdige invrijheidstelling en dient er een tussentijds beoordelingsmoment te zijn (Vinter e.a.).
Naar aanleiding van de Europese uitspraken en geluiden vanuit de Nederlandse rechtspraak en wetenschap is per 1 maart 2017 een speciaal adviescollege ingesteld dat zich gaat uitlaten over de vraag of levenslanggestraften zich na 25 jaar kunnen gaan voorbereiden op een mogelijke terugkeer in de samenleving. De samenstelling van dit adviescollege en de criteria voor herbeoordeling zijn neergelegd in het Besluit Adviescollege levenslanggestraften.
Het is echter nog maar de vraag of dit voldoende is in het licht van de Europese rechtspraak of dat er toch een tussentijdse herbeoordeling door een rechter dient te komen. De komende jaren zal blijken waar het heen gaat met de levenslange gevangenisstraf.
Door het interactieve karakter van de lezing konden de SOS-leden hun eigen inbreng naar voren brengen en was er voldoende ruimte voor het stellen van vragen. De avond werd afgesloten met een borrel. Wij kijken terug op een geslaagde en interessante lezing!
